Mùi vị quê hương

Phần 6
Thịt cóc
Cái thời người ta phải ăn cơm độn, ăn cả mì mạch, bo bo thì thực phẩm, chất tươi, chất tanh là những thứ quý giá. Được người chủ gia đình, người nắm tay hòm chìa khóa quản lý chặt chẽ. Ngày mà người nắm lương thực thực phẩm là chủ tịch, là bí thư, là chủ nhiệm. Qua cuộc chiến kéo dài lại bị đòn thù cấm vận của các ông lớn cả cùng và khác ý thức hệ. Hòa với một số sai lầm về chính sách đã làm cho một thế hệ trẻ em luôn thèm ăn, luôn đói. Luôn tìm mọi nguồn để làm giàu thêm chất đạm cho bữa ăn. Mà một trong những món được ưu tiên cho bọn trẻ bị còi xương bị suy dinh dưỡng là thịt cóc.

Món ăn tưởng như gớm ghiếc ấy lại ngon lành và bổ dưỡng hơn cả con quy. Cái con bọ đen đen được nuôi bằng bỏng gạo để lấy phân của nó làm thuốc hay sao ấy. Làm thịt cóc phải biết chế biến nếu không sẽ ngộ độc ngay. Nhất là gan cóc nếu ăn nhầm phải thì sẽ ngộ độc ngay. Cái chất nhựa trắng gọi là mủ cóc trên những cái mấu sần sùi trên đầu cóc cũng chứa độc tố. Nên chọn bắt cóc để làm thịt là cả một kỳ công.

Đầu tiên phải đi soi và bắt cóc. Cóc thì sẵn lắm hang hốc, đống gạch, góc vườn, đống rạ đống rơm. Chỗ nào ẩm mát có nhiều côn trùng là có cóc. Nhưng phải chọn những con cóc có da vàng, béo mẫm không chọn loại cóc cụ đen xấu hôi mù. Loại da vàng là loại hay ăn mối ăn kiến ở chỗ sạch sẽ nên thịt mới béo và thơm. Cóc bắt về moi ruột thật cẩn thận vứt bỏ toàn bộ nội tạng. Bố tôi hay làm cóc bằng con dao nhỏ như con dao bổ cau nhưng lưỡi thuôn hơn. Bố tôi hay dạy học sinh cách mổ ếch, mổ cá trong giờ sinh học nên làm cóc khéo lắm. Thêm bốn nhát khía ba nhát khoanh điểm là bộ da được lột gọn.

Con cóc trông xấu xí nhưng lột da thì lại lộ rõ những thớ thịt trắng trong và săn chắc lắm. Chỉ ba nhát rạch một nhát cắt gọn như kẻ chỉ là moi được lòng gan ra ngoài. Một cái ấn mũi dao cộng thêm tí lực ấn của tay trái lên sống dao là cắt rời được phần đùi và lưng cóc. Phần nhiều thịt nhất ngon và không sợ dính độc. Bố tôi chỉ lấy phần ấy cho tôi ăn.

Nhìn ông làm thịt cóc tôi thấy thương lắm. Cả ngày ở trường vất vả. Hiệu trưởng mà phải cả đứng lớp dạy thay. Đạp xe về nhà lại còn đi đến nhà mấy học sinh cá biệt và học dốt vận động bố mẹ cho bọn nó đi học. Ăn vội được lưng cơm lại đi soi bắt cóc làm cóc cho con. Ông gầy ngồi xổm hai cái đầu gối nhô cao lên. Ông hay đùa. Đây là kiểu ngồi đầu gối quá tai.

Ông làm cóc với cả sự yêu thương chăm chút cho đứa con còi cọc, như cả với sự ân hận của người bố không lo được cho con mình đầy đủ. Nên nó chỉn chu và cẩn thận lắm. Cả bao cóc lục sục thế mà làm ra chỉ được lưng nồi thịt. Ông chặt những phần thừa chỉ lấy phần thịt đùi và lưng ngon nhất. Ướp với muối hạt đã rang và gừng già đập dập. Một tí nước mắm và tiêu bắc cho dậy mùi. Rồi xào khô. Chả biết người ta chế biến cóc như thế nào nhưng bố tôi làm thế. Ông xào cho khô thịt mới lại hạ xuống băm nhỏ. Bây giờ phần cho ăn luôn ông mới cho mỡ vào chảo rán với lá lốt. Thơm lừng giời đất thiên địa lên. Nhưng ác nỗi ông không cho ăn ngay. Làm cẩn thận thế nhưng ông vẫn ăn thử trước xem có bị sao không? Sau tầm hết hiệp đá bóng ông mới cho ăn.

Khoảng thời gian chầu chực đợi ăn là một khoảng cực hình. Cái dạ dày thì nhảy lên đòi quyền lợi. Xúi giục bọn nước miếng, bọn môi, bọn lưỡi nhảy lên theo. Mắt thì được nhìn, chảo thịt màu vàng nâu lẫn màu lá lốt xanh đậm, mũi thì được ngửi mùi thơm ngào ngạt lại pha mùi lá lốt dễ chịu. Ngồi chầu mà cứ nuố nước bọt chèm chẹp. Để rồi đến lúc được xúc từng thìa vào nhai ngấu nghiến.

Vị thịt cóc ngọt thanh dịu không béo ngấy ngon hơn thịt chim câu băm làm xôi chim. Không bị ngán phần xào lá lốt chỉ là phần ít ăn cho đỡ thèm. Còn phần đã xào khô ông rút xương băm nhuyễn rồi chiên mỡ với nước mắm lần nữa rồi bỏ lọ cho tôi ăn dần. Thứ ấy mà rắc lên cháo trắng mà nhai kỹ thì vị ngọt nó tan như đường phèn tan trên lưỡi. Ăn cứ thun thút.

Có lần theo bố đi soi cóc đến chỗ đống rơm ở cuối làng. Tôi và bố cứ thấy có tiếng sột soạt. Bố tôi chuyển tay đèn rút cái gậy bố tưởng là rắn bò. Nhưng lại gần thì hóa ra là người… Anh Hớn đang ôm lấy chặt chị May lăn lộn giẫy dụa ở góc ấy. Lần đầu tôi thấy người lớn hôn nhau. Thấy mắt chị May nhắm nghiền mặt dại đi thỏa lắm. Còn anh Hớn ra sức ấn mồm mình cọ vào mồm chị May mà cọ quẹt. Ánh sáng đèn làm họ vùng dậy. Thấy bố con tôi chị May sợ hãi lắm.

Tóm chặt chân bố tôi.

– Ông giáo con xin ông. Con khổ lắm. Con xin ông.

Anh Hớn thì ngồi ngay đơ ra.

Khổ cái chị May lại lấy anh Sáo họ nhà tôi. Nhưng anh đi nước ngoài lâu lắm chả thấy về. Anh Hớn thì có vợ nhưng vợ hơn tuổi lại bị bệnh gì mà cứ gù gập xuống. Người như cái góc vuông. Mặt song song với mặt đất. Nhà lại ở gần nhau. Anh Hớn cũng lí nhí.

– Xin ông. Cháu xin ông giáo.

Họ xin gì nhỉ? Chả biết nữa. Nhưng bố tôi im lặng rồi thở dài. Quay lại dặn tôi.

– Chỗ này soi mãi chả thấy cóc gì cả. Mình đi chỗ khác đi cu. Cấm không được nói với ai việc này.

Tôi hiểu ý ông và giữ bí mật này đến nay đã ba mươi hai năm giờ giải mật được rồi.

Chỉ biết sau đận ấy. Anh Hớn hay xách sang nhà tôi cả bao cóc. Còn chị May hay cho tôi ngòi bút mới. Chả biết bây giờ trẻ con có còn ăn thịt cóc.

Com cóc là cậu ông zời.

Hễ ai đánh cóc thì trời đánh cho.

Thế mà tuổi thơ. Tôi đã chén bao nhiêu là cóc.